Bezler
BEZLERVücutta birçok önemli bez vardır. Bunlar ürettikleri kimyasal maddeleri vücudun içine salgılar. Bezleri iki ana türe ayırabiliriz: "Dış salgı bezleri", "İç salgı bezleri". Dış salgı bezleri salgılarını yerel faaliyetlerde kullanılmak üzere bir kanala boşaltırlar. Bu kanal organı belli bir yere ya da dışarıya bağlamaya yarar. Ter bezleri, tükürük bezleri, karaciğer ve pankreas bu türe girer, iç salgı bezleri ise salgılarını doğrudan doğruya kana boşaltırlar. Böylece salgıları vücudun uzak yerlerine kadar ulaşarak oraları da etkiler. Hipofiz bezi, böbrek üstü bezleri, tiroit ve paratiroit bezleri bu türe girer. Pankreasta irem dış, hem iç salgı bezleri vardır.
iç salgı bezlerinin salgılarına "hormon" denir. Hormonlar kimyasal habercilerdir; vücudun uzak kesimlerini de harekete getirmek için kanla bütün vücuda taşınırlar.
Beynin alt kesiminde asılı duran "hipofiz" bezine "ana bez" denir. Hipofizin ağırlığı ancak beş gramdır; öyleyken bütün vücut üzerinde büyük bir etkisi vardır. Hipofizin salgıladığı hormonlar büyümeyi ve metabolizmayı; böbrekler aracılığıyla su ve tuz kaybını; tiroit ve böbrek üstü bezini ve kan damarlarının çeperierindeki yumuşak kasları etkiler.
'Tiroit" bezi boyunda, soluk borusunun ön kesiminde, H biçimi bir bezdir. Salgısına "tiroksin" denir. Bu hormon, vücuttaki kimyasal katalizörleri (yani enzimleri) harekete getirerek, hücreler içindeki kimyasal reaksiyonu hızlandırır.
"Paratiroit" bezi, tiroit loplarına bitişiktir. Görevi vücuttaki kalsiyumun kullanılışını ayarlamak, sinirlerle kasların düzgün çalışmasını sağlamaktır.
"Pankreas" bezi midenin altındadır. Sindirim özsulanndan başka, "insülin" denen hormonu salgılar, insülinin görevi kandaki şeker oranını ayarlamak ve karaciğerin saldığı glikoz miktarını denetlemektir.
"Böbreküstü" bezleri (adrenal) böbreklerin üst kesiminde gevşekçe durur. Salgılarına "adrenalin" denir. Adrenalinin görevi yürek atışını hızlandırmak ve örneğin korkmuş-4>ir insanı harekete hazırlamaktır. Kasları gerer, sindirim sistemindeki kanı çekerek midemizde çekilmeler duymamıza yol açar.
Erkek ve kadın vücudunda ayrıca üreme için gerekli bezler vardır. Kadın üreme organları badem biçimi yumurtalıklardan meydana gelmiştir. Bu yumurtalıklar düzenli aralıklarla döllenmemiş yumurtalar (yumurtacık) yapar. Yumurtalıklar vücudun belden aşağı kesimindeki bir boşluğun içine yerleşmiştir. Kalça (leğen) kemiği bunları korur. Erkek üreme organlarına "testis" (erbezi) denir. Testislerde milyonlarca sperma meydana gelir, üreme organları yumurta ve sperma yaptıkları gibi, "büyüme" işlemini denetleyen hormonlar da salgılar.